โรงหล่อพระ พระพุทธรูป ทุกขนาด ทุกแบบ รับสั่งทำตามต้องการ
ช่างบูรณะองค์พระพุทธรูป
ช่างจิตรกรรมฝาผนัง
ช่างสีบูรณะโบสถ์
น้ำตกหินเทียม น้ำตกจำลอง ปั้นหุ่นรูปเหมือน
ไฟเบอร์กลาส ช่างปั้นหุ่นขี้ผึ้ง ช่างหล่อโลหะ
งานหล่อทองเหลือง
งานหล่อทองเหลือง
ช่างโรงหล่อพระ ปั้นหินเทียม
การปั้นหล่อพระพุทธรูป
การปั้นหล่อพระพุทธรูปแบบไทยประเพณี เป็นงานช่างแขนงหนึ่งในงานช่างสิบหมู่ของไทย จัดอยู่ในกลุ่มงานช่างหล่อซึ่งต้องเกี่ยวเนื่องกับงานปั้น เนื่องจากเมื่อจะทำรูปโลหะหล่อก็ต้องจัดการปั้นหุ่นรูปนั้นๆ ขึ้นเสียก่อน แล้วจึงเปลี่ยนสภาพรูปหุ่นนั้นเป็นรูปโลหะหล่อ กระบวนการแต่ละขั้นตอนจึงมีความสัมพันธ์กัน การปั้นหล่อพระพุทธรูปแบบประเพณีมีขั้นตอนโดยสังเขป ดังนี้
การปั้น เริ่มจากการขึ้นหุ่นและการปั้นดินแกนหรือดินหุ่นเพื่อเป็นหุ่นแกนทรายชั้นใน ขั้นตอนต่อไปคือ การทำรางรูป ตัววี ทั้งรางแกนและรางกิ่ง เพื่อเป็นทางให้โลหะหลอมละลายไหลเข้าแม่พิมพ์แทนที่ขี้ผึ้งที่ถูกขับไปจากแม่พิมพ์ จากนั้นเป็นงานทาดินมอม คือ การลงนํ้ายาชนิดหนึ่งประกอบด้วยผงขี้เถ้า ดินเหนียว และนํ้าพอสมควรผสมเข้าด้วยกันอย่างเข้มข้น เพื่อให้พื้นผิวหุ่นเรียบแน่น ตามด้วยงานทาเทือกคือการลงนํ้าเมือกชนิดหนึ่งสำหรับงานหล่อโลหะประกอบด้วยขี้ผึ้งแท้ นํ้ามันยาง เคี่ยวให้เข้ากันจนข้น เพื่อทำให้ผิวของหุ่นแกนทรายพร้อมสำหรับขั้นตอนการเข้าขี้ผึ้งหรือหุ้มขี้ผึ้งจากนั้น จึงเป็นการปั้นแต่งรายละเอียดของประติมากรรมต้นแบบให้สมบูรณ์
การทำแม่พิมพ์ เริ่มจากการทาดินนวล คือ ดินเหนียวตากแห้ง ป่นร่อนเป็นผงดินละเอียด ผสมนํ้าขี้วัว กวนให้เข้ากัน นำมาทาทับรูป ๓ ครั้ง แต่ละครั้งต้องผึ่งดินนวลให้แห้งเสียก่อน จากนั้นเป็นการตอกทอย ซึ่งเป็นเหล็กเส้นสั้นๆ ปลายแหลมตอกผ่านขี้ผึ้งไปติดหุ่นแกนทรายให้แน่น เพื่อยึดหุ่นแกนทรายกับแม่พิมพ์ชั้นที่ ๑ มิให้เคลื่อนเวลาสุมไฟไล่ขี้ผึ้ง จากนั้นติดสายชนวนขี้ผึ้ง เพื่อเป็นทางขับขี้ผึ้งจากแม่พิมพ์ ขั้นตอนต่อไปเป็นการทับดินอ่อน คือ ดินนวลผสมกับทรายละเอียดและนํ้า นวดให้เข้ากันเป็นเนื้อเดียว โดยพอกทับรูปขี้ผึ้งที่ตอกทอยและติดสายชนวนขี้ผึ้งเรียบร้อยแล้ว เพื่อเป็นแม่พิมพ์ชั้นที่ ๑ จากนั้น พอกทับด้วยดินแก่ คือ ดินที่มีส่วนผสมเป็นดินเหนียวและทรายละเอียดเจือนํ้า ขยำจนเป็นเนื้อเดียวกัน โดยพอกให้มีความหนากว่าดินอ่อนเล็กน้อยเพื่อเป็นแม่พิมพ์ชั้นที่ ๒ ตามด้วยการเข้าลวด คือ การเอาลวดรัดขัดร้อยเป็นตารางสี่เหลี่ยม เพื่อมาล้อมรัดแม่พิมพ์ป้องกันความร้อนหรือความกดดันภายในที่อาจเบ่งให้แม่พิมพ์แตกจากนั้นเป็นการเข้าดินทับปลอก คือ การนำดินแก่พอกทับแม่พิมพ์ชั้นที่ ๒ ที่เข้าลวดรัดไว้ เพื่อเป็นแม่พิมพ์ชั้นที่ ๓ ผึ่งแม่พิมพ์ให้แห้ง ๔-๗ วัน ต่อมาทำปากจอบหรือช่องกลวง ซึ่งทำขึ้นสำหรับเททองลงไปในแม่พิมพ์ และทำรูผุดริมขอบแม่พิมพ์ซึ่งทำเป็นช่องกลวงสำหรับระบายอากาศ
การหล่อโลหะ หรือ การเททอง เริ่มจากการล้มหุ่น คือการเคลื่อนย้ายแม่พิมพ์ที่หุ้มหุ่นขี้ผึ้งไปยังบริเวณที่จะเททองและการขึ้นทน คือการยกแม่พิมพ์กลับเอาด้านล่างขึ้นมาตั้งบนแท่นที่จะเททอง ทำนั่งร้าน และติดรางถ่ายขี้ผึ้ง เพื่อเป็นรางรองรับขี้ผึ้งที่ถูกละลายออกมาจากแม่พิมพ์ ต่อจากนั้นคือการสุมแม่พิมพ์โดยสุมไฟให้แม่พิมพ์ร้อนจัดจนสำรอกขี้ผึ้งออกไปจากแม่พิมพ์ ตามด้วยการหลอมทองให้ละลาย และนำไปเทลงใส่แม่พิมพ์หลังจากที่ทองเย็นตัวลงแล้ว จึงทุบแม่พิมพ์ รื้อลวดที่รัดออกตกแต่งความเรียบร้อยหลังการหล่อ ตามด้วยการรมดำ หรือลงรักปิดทองเป็นลำดับสุดท้าย
กรรมวิธีการปั้นหล่อพระพุทธรูปตามขนบประเพณีแบบโบราณของไทย สะท้อนถึงภูมิปัญญาในการเลือกใช้วัสดุที่หาได้ในท้องถิ่นอย่างเหมาะสม รวมทั้งมีเทคนิคการหล่อที่เป็นเอกลักษณ์ สามารถหล่อเนื้อโลหะได้บาง ด้านในพระพุทธรูปกลวง งานช่างปั้นหล่อพระพุทธรูป จึงถือว่าเป็นงานประติมากรรมพุทธศิลป์ที่ทรงคุณค่า และยังเป็นส่วนหนึ่งที่จรรโลงพระพุทธศาสนาให้คงอยู่ในสังคมไทยมาโดยตลอด
งานเททอง
งานเททอง มีขั้นตอนที่จะต้องจัดทำ หรือ เตรียมงานขึ้น ก่อนการเททองอยู่หลายขั้นตอนด้วยกัน คือ
- การล้มหุ่นคือ การเคลื่อนย้ายแม่พิมพ์ ที่ได้จัดทำหุ้มหุ่นขี้ผึ้งขึ้นไว้ นำไปยังบริเวณที่จะทำการเททอง
- การขึ้นทนคือ การยกแม่พิมพ์ที่ได้ย้ายมา ขึ้นตั้งบนแท่นที่ซึ่งจะทำการเททอง โดยยกแม่พิมพ์กลับเอาด้านล่าง ตั้งขึ้น
- การทำปากจอก “ปากจอก” คือ ช่องกลวงๆ ทำขึ้นไว้สำหรับเททอง หรือ โลหะหลอมเหลวลงไปในแม่พิมพ์อยู่ตรงริมแม่พิมพ์
- การทำรูผุด “รูผุด” คือ ช่องกลวงๆ สำหรับเป็นทางระบายอากาศ และ ความร้อนออกจากแม่พิมพ์ อยู่ริมขอบแม่พิมพ์ สลับกับปากจอก
- การปิดกระบาน “กระบาน” คือ ฝาปิดปากจอก และรูผุด ทำด้วยดินเหนียวผสมขี้เถ้าแกลบ ปั้นเป็นแผ่นกลมๆ คล้ายงบน้ำอ้อย ตากแห้ง นำมาปิดบนปากจอก และ รูผุดเพื่อกันความร้อนหนีออกจากแม่พิมพ์ขณะสุมไฟให้พิมพ์ร้อน
- การติดรางถ่ายขี้ผึ้ง “ร่างถ่ายขี้ผึ้ง” ทำด้วยแผ่นเหล็กบางๆ ตีให้โค้งคล้ายกาบกล้วย นำรางนี้วางรับปากกระบวน คือ ปลายสายชนวนที่อยู่ตอนล่าง ของแม่พิมพ์เพื่อถ่ายเทขี้ผึ้งในแม่พิมพ์ที่ละลายออกมา เมื่อแม่พิมพ์ได้รับการสุมไฟให้ร้อนขึ้นตามขนาด สุดปลายรางถ่ายขี้ผึ้งนี้ขุดพื้นดินให้เป็นหลุมลึกพอสมควร ใส่อ่างดินไว้ก้นหลุมสำหรับรับขี้ผึ้งที่ไหลออกมา ทางกระบวนผ่านรางลงมา
การสุมแม่พิมพ์
ก่อนการจะเททอง หรือ เทโลหะหลอมเหลวลงในแม่พิมพ์ จะต้องจัดการสุมไฟ ทำให้แม่พิมพ์ร้อนจัด เพื่อสำรอกขี้ผึ้ง ที่ได้ปั้นทำเป็นหุ่นอยู่ภายในแม่พิมพ์ หลอมเหลวละลายแล้วไหลออกมาจากแม่พิมพ์ทางช่องชนวน และกระบวนผ่านราง ถ่ายขี้ผึ้งให้หมดไปจากข้างในแม่พิมพ์ ซึ่งขั้นตอนนี้เรียกว่า “สูญขี้ผึ้ง” คือ ขับขี้ผึ้งให้หายออกไปจากข้าง ในแม่พิมพ์ จึงจะจัดการเททอง เข้าไปในช่องว่างในแม่พิมพ์ แทนที่ขี้ผึ้งที่ถูกขับให้สูญไปนั้น
เมื่อสุมพิมพ์ไล่ขี้ผึ้งจนหมดแล้ว และ แม่พิมพ์สุกพอดี จึงเริ่มราไฟลงตามลำดับ ระหว่างที่ลดไฟลงนี้เรียกว่า “บ่มพิมพ์”
พอบ่มไปได้สักระยะหนึ่ง จึงจัดการรื้อเตาออก จัดการพรมน้ำ ดับความร้อนบริเวณพื้นดินใกล้เตา และนำม้านั่งร้านมาเทียบแม่พิมพ์ เตรียมไว้สำหรับช่างหล่อ จะยกเบ้าหลอมขึ้นไปเททองต่อไป
การหลอมทอง
การหลอมทอง คือ การแปรสภาพโลหะด้วยความร้อน ให้เป็นของเหลว เพื่อจะนำไปเทใส่ลงในแม่พิมพ์ การหลอม หรือ ภาษาช่างหล่อเรียกว่า “สุมทอง” นี้จะต้องทำไปพร้อมๆ กันกับการสุมแม่พิมพ์ จึงจะเททองได้พอดีกัน
การเททอง
การเททอง เป็นงานหล่อขั้นล่าสุด ช่างหล่อ จะนำดินผสมทรายไปปิดอุดปากกระบวนเสียก่อน และใช้น้ำดินที่ เรียกว่า “ฉลาบ” พรมที่แม่พิมพ์ให้ทั่ว เพื่อประสานผิวแม่พิมพ์ให้สนิท จัดการเปิดกระบวนออกจากปากจอก และรูผุด ให้หมด จึงนำเบ้าใส่น้ำทอง ขึ้นมาเทกรอกลงในช่องปากจอกตามลำดับกันไป จนกระทั่งน้ำทองนั้นเอ่อขึ้นมาล้นรูผุด จึงหยุดการเททอง ซึ่งเป็นที่เข้าใจได้ว่า ทองขังเต็มช่องว่างในแม่พิมพ์นั้นแล้ว ก็เป็นเสร็จสิ้นธุระในการเททอง
การทุบพิมพ์
ภายหลังการเททองเสร็จสิ้นเรียบร้อยแล้ว ต้องปล่อยแม่พิมพ์ และทอง หรือโลหะในแม่พิมพ์นั้นเย็นลงไปเองตามลำดับ ซึ่งอาจใช้เวลาประมาณ ๒–๓ วัน จึงจัดการทุบแม่พิมพ์ รื้อแก้ลวดที่รัดแม่พิมพ์ออกให้หมด จนกระทั่งปรากฏ รูปประติมากรรมโลหะหล่อ ที่ได้เททองทำขึ้นนั้น
การตกแต่งความเรียบร้อย
เมื่อจัดการทุบทำลายแม่พิมพ์ออกหมด จนได้รูปประติมากรรมตามต้องการ แต่ยังเป็นรูปที่ไม่สู้เรียบร้อยดีจะ ต้องทำความสะอาดตกแต่งให้ดีงามต่อไป
อนึ่ง เนื่องด้วยคนไทยนิยม และ ยินดีกับรูปประติมากรรม โดยเฉพาะพระพุทธปฏิมากรที่มีผิวเกลี้ยงเรียบ อย่างที่ในหมู่ช่างหล่อ เรียกว่า “ผิวตึง” ดังนี้ งานประติมากรรม โลหะหล่อที่จัดเป็นศิลปแบบไทยประเพณี จึงต้องขัดแต่งทำให้ผิวเกลี้ยง และเรียบเสมอกันทั้งรูป หรือ ลงรักปิดทองให้สวยงาม
ช่างหล่อพระเชียงใหม่
ช่างหล่อพระน่าน
ช่างหล่อพระพะเยา
ช่างหล่อพระแพร่
ช่างหล่อพระแม่ฮ่องสอน
ช่างหล่อพระลำปาง
ช่างหล่อพระลำพูน
ช่างหล่อพระอุตรดิตถ์
ช่างหล่อพระกาฬสินธุ์
ช่างหล่อพระขอนแก่น
ช่างหล่อพระชัยภูมิ
ช่างหล่อพระนครพนม
ช่างหล่อพระนครราชสีมา
ช่างหล่อพระบึงกาฬ
ช่างหล่อพระบุรีรัมย์
ช่างหล่อพระมหาสารคาม
ช่างหล่อพระมุกดาหาร
ช่างหล่อพระยโสธร
ช่างหล่อพระร้อยเอ็ด
ช่างหล่อพระเลย
ช่างหล่อพระสกลนคร
ช่างหล่อพระสุรินทร์
ช่างหล่อพระศรีสะเกษ
ช่างหล่อพระหนองคาย
ช่างหล่อพระหนองบัวลำภู
ช่างหล่อพระอุดรธานี
ช่างหล่อพระอุบลราชธานี
ช่างหล่อพระอำนาจเจริญ
ช่างหล่อพระกำแพงเพชร
ช่างหล่อพระชัยนาท
ช่างหล่อพระนครนายก
ช่างหล่อพระนครปฐม
ช่างหล่อพระนครสวรรค์
ช่างหล่อพระนนทบุรี
ช่างหล่อพระปทุมธานี
ช่างหล่อพระพระนครศรีอยุธยา
ช่างหล่อพระพิจิตร
ช่างหล่อพระพิษณุโลก
ช่างหล่อพระเพชรบูรณ์
ช่างหล่อพระลพบุรี
ช่างหล่อพระสมุทรปราการ
ช่างหล่อพระสมุทรสงคราม
ช่างหล่อพระสมุทรสาคร
ช่างหล่อพระสิงห์บุรี
ช่างหล่อพระสุโขทัย
ช่างหล่อพระสุพรรณบุรี
ช่างหล่อพระสระบุรี
ช่างหล่อพระอ่างทอง
ช่างหล่อพระอุทัยธานี
ช่างหล่อพระจันทบุรี
ช่างหล่อพระฉะเชิงเทรา
ช่างหล่อพระชลบุรี
ช่างหล่อพระตราด
ช่างหล่อพระปราจีนบุรี
ช่างหล่อพระระยอง
ช่างหล่อพระสระแก้ว
ช่างหล่อพระกาญจนบุรี
ช่างหล่อพระตาก
ช่างหล่อพระประจวบคีรีขันธ์
ช่างหล่อพระเพชรบุรี
ช่างหล่อพระราชบุรี
ช่างหล่อพระกระบี่
ช่างหล่อพระชุมพร
ช่างหล่อพระตรัง
ช่างหล่อพระนครศรีธรรมราช
ช่างหล่อพระนราธิวาส
ช่างหล่อพระปัตตานี
ช่างหล่อพระพังงา
ช่างหล่อพระพัทลุง
ช่างหล่อพระภูเก็ต
ช่างหล่อพระระนอง
ช่างหล่อพระสตูล
ช่างหล่อพระสงขลา
ช่างหล่อพระสุราษฎร์ธานี
ช่างหล่อพระยะลา
ช่างหล่อพระกรุงเทพมหานคร
ช่างหล่อพระคลองสาน
ช่างหล่อพระคลองสามวา
ช่างหล่อพระคลองเตย
ช่างหล่อพระคันนายาว
ช่างหล่อพระจอมทอง
ช่างหล่อพระดอนเมือง
ช่างหล่อพระดินแดง
ช่างหล่อพระดุสิต
ช่างหล่อพระตลิ่งชัน
ช่างหล่อพระทวีวัฒนา
ช่างหล่อพระทุ่งครุ
ช่างหล่อพระธนบุรี
ช่างหล่อพระบางกอกน้อย
ช่างหล่อพระบางกอกใหญ่
ช่างหล่อพระบางกะปิ
ช่างหล่อพระบางคอแหลม
ช่างหล่อพระบางซื่อ
ช่างหล่อพระบางนา
ช่างหล่อพระบางพลัด
ช่างหล่อพระบางรัก
ช่างหล่อพระบางเขน
ช่างหล่อพระบางแค
ช่างหล่อพระบึงกุ่ม
ช่างหล่อพระปทุมวัน
ช่างหล่อพระประเวศ
ช่างหล่อพระป้อมปราบศัตรูพ่าย
ช่างหล่อพระพญาไท
ช่างหล่อพระพระนคร
ช่างหล่อพระพระโขนง
ช่างหล่อพระภาษีเจริญ
ช่างหล่อพระมีนบุรี
ช่างหล่อพระยานนาวา
ช่างหล่อพระราชเทวี
ช่างหล่อพระราษฎร์บูรณะ
ช่างหล่อพระลาดกระบัง
ช่างหล่อพระลาดพร้าว
ช่างหล่อพระวังทองหลาง
ช่างหล่อพระวัฒนา
ช่างหล่อพระสวนหลวง
ช่างหล่อพระสะพานสูง
ช่างหล่อพระสัมพันธวงศ์
ช่างหล่อพระสาทร
ช่างหล่อพระสายไหม
ช่างหล่อพระหนองจอก
ช่างหล่อพระหนองแขม
ช่างหล่อพระหลักสี่
ช่างหล่อพระห้วยขวาง
ช่างหล่อพระเมืองนครปฐม
ช่างหล่อพระกำแพงแสน
ช่างหล่อพระดอนตูม
ช่างหล่อพระนครชัยศรี
ช่างหล่อพระบางเลน
ช่างหล่อพระพุทธมณฑล
ช่างหล่อพระสามพราน
ช่างหล่อพระเมืองนนทบุรี
ช่างหล่อพระบางกรวย
ช่างหล่อพระบางบัวทอง
ช่างหล่อพระบางใหญ่
ช่างหล่อพระปากเกร็ด
ช่างหล่อพระไทรน้อย
ช่างหล่อพระเมืองปทุมธานี
ช่างหล่อพระคลองหลวง
ช่างหล่อพระธัญบุรี
ช่างหล่อพระลาดหลุมแก้ว
ช่างหล่อพระลำลูกกา
ช่างหล่อพระสามโคก
ช่างหล่อพระหนองเสือ
ช่างหล่อพระเมืองสมุทรปราการ
ช่างหล่อพระบางพลี
ช่างหล่อพระบางเสาธง
ช่างหล่อพระพระประแดง
ช่างหล่อพระพระสมุทรเจดีย์
ช่างหล่อพระเมืองระยอง
ช่างหล่อพระนิคมพัฒนา
ช่างหล่อพระเขาชะเมา
ช่างหล่อพระบ้านฉาง
ช่างหล่อพระปลวกแดง
ช่างหล่อพระวังจันทร์
ช่างหล่อพระแกลง
ช่างหล่อพระเมืองชลบุรี
ช่างหล่อพระเกาะจันทร์
ช่างหล่อพระบางละมุง
ช่างหล่อพระบ่อทอง
ช่างหล่อพระบ้านบึง
ช่างหล่อพระพนัสนิคม
ช่างหล่อพระพานทอง
ช่างหล่อพระศรีราชา
ช่างหล่อพระสัตหีบ
ช่างหล่อพระหนองใหญ่
ช่างหล่อพระเกาะสีชัง
ช่างหล่อพระเมืองสมุทรสาคร
ช่างหล่อพระกระทุ่มแบน
ช่างหล่อพระบ้านแพ้ว
ช่างหล่อพระมหาชัย
ช่างหล่อพระเมืองสมุทร
ช่างหล่อพระอัมพวา
ช่างหล่อพระบางคนที
ช่างหล่อพระเมืองราชบุรี
ช่างหล่อพระบ้านคา
ช่างหล่อพระจอมบึง
ช่างหล่อพระดำเนินสะดวก
ช่างหล่อพระบางแพ
ช่างหล่อพระบ้านโป่ง
ช่างหล่อพระปากท่อ
ช่างหล่อพระวัดเพลง
ช่างหล่อพระสวนผึ้ง
ช่างหล่อพระโพธาราม
ช่างหล่อพระเมืองฉะเชิงเทรา
ช่างหล่อพระคลองเขื่อน
ช่างหล่อพระท่าตะเกียบ
ช่างหล่อพระบางคล้า
ช่างหล่อพระบางน้ำเปรี้ยว
ช่างหล่อพระบางปะกง
ช่างหล่อพระบ้านโพธิ์
ช่างหล่อพระพนมสารคาม
ช่างหล่อพระราชสาส์น
ช่างหล่อพระสนามชัยเขต
ช่างหล่อพระแปลงยาว
ช่างหล่อพระเมืองนครนายก
ช่างหล่อพระปากพลี
ช่างหล่อพระบ้านนา
ช่างหล่อพระองครักษ์
